تفکر طراحی Design Thinking

یکی از روش های حل مسئله که همانند TRIZ بسیار مورد استفاده قرار میگیرد، تفکر طراحی Design Thinking است. مهمترین تفاوت دو روش مذکور در این است که TRIZ بر روی بهترین راه حل متمرکز است ولی Design Thinking  بر روی مخاطب پسندترین راه حل. از این رو ضروری به نظر می رسد که در کنار آموزش TRIZ، روش Design Thinking نیز به دانشجویان رشته های مهندسی آموزش داده شود.

معرفی کوتاه تفکر طراحی:

تفکر طراحی یکی از روش های حل مسئله بوده که بر روی مصرف کننده نهایی (انسان) و نیازهای آن متمرکز است. این روش فرآیندی تکرارشونده جهت درک مصرف کننده، به چالش کشیدن فرضیه ها و باز تعریف مسائل به منظور یافتن راهبردها و راه حل های جایگزین که ممکن است در ابتدا به ذهن ما نرسیده باشد، است.

امروزه انواع مختلفی از فرآیند تفکر طراحی مورد استفاده قرار می گیرد که به صورت معمول شامل 3 تا 7 مرحله، گام یا حالت می شود. با این وجود تمام آنها دارای شباهت هستند. در این نوشته به نوع 5 مرحله ای که توسط Stanford d.school (دانشگاه استنفورد) که از پشروترین مراکز آموزش تفکر طراحی است، اشاره می شود. این نوع شامل 5 بخش زیر است:

1. همپوشانی با کاربران یا مصرف کننده نهایی (Empathise)

2. تعریف و مشخص کردن نیازهای کاربران، مشکلات آنها و بینش های طراح (Define)

3. ایده پردازی از طریق به چالشکشیدن فرضیه ها و خلق ایده برای راه حل های مبتکرانه (Ideate)

4. نمونه سازی برای شروع خلق راه حل (Prototype)

5. آزمودن راه حل (Test)

در این رابطه نکته حایز اهمیت آن است که بدانیم انجام این بخش ها، سلسه مراتب و ترتیب خاصی نداشته (خطی نیستند) و هرکدام از بخش ها می توانند چند نوبت تکرار یا به موازات بخش دیگری همزمان انجام شوند.

منابع آموزشی:

1. The Art of Innovation: Lessons in Creativity from IDEO, America's Leading Design Firm Written by Tom Kelley & Jonathan Littman From Crown Business.

2. Insight Out: Get Ideas Out of Your Head and Into the World Written by Tina Seelig From HarperOne.

3. Design Thinking: Understanding How Designers Think and Work Written by Nigel Cross From Bloomsbury Academic.

4. Change by Design: How Design Thinking Transforms Organizations and Inspires Innovation Written by Tim Brown From HarperBusiness.

5. وبگاه Stanford d.school

حل مسئله و جای خالی TRIZ در رشته عمران

با توجه به اینکه مهندسان عمران چه در طراحی و چه در اجرا با مسائل گوناگونی مواجه می شوند و بسیار پیش می آید که این مسائل و مشکلات راه حل مشخص و رایجی ندارد، لذا نیاز است دانشجویان عمران در هنگام تحصیل حداقل آمادگی های لازم را جهت مواجهه با این مسائل و شرایط کسب نمایند.

یکی از مباحثی که در بسیاری از کشورها مورد توجه دست اندرکاران امر آموزش بوده و هست، پرورش خلاقیت در دانش آموزان و دانشجویان است. در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهت نیل به این هدف اقدام به آموزش مبحثی تحت عنوان TRIZ از دوران مدرسه شده است. ولی در کشور ما علیرغم وجود این دغدغه اقدام چندان موثری در این زمینه صورت نپذیرفته است. این مطلب جهت معرفی مختصر TRIZ به دانشجویان رشته عمران است.

به صورت خلاصه در TRIZ با مطالعه مسائل حل شده و راه حل های آنها به کشف الگوها و استخراج قواعد عام حل مسئله پرداخته شده است. پایه گذار TRIZ گنریخ آلتشولر است، وی با مطالعه بیش از 200 هزار اختراع موفق به ارائه 40 قاعده برای حل مسائل شده است.

امید است روزی شاهد گنجانده شدن درسی تحت عنوان خلاقیت و نوآوری در فهرست دروس عمومی مقطع کارشناسی باشیم.

ادامه نوشته